Κυριακή
1η Φλεβάρη 2015 ένα χρόνο πριν, λίγο μετά τις 9 το πρωί. Μετά από
τις καταρρακτώδεις βροχές του Γενάρη ο ανταριασμένος Άραχθος καταπίνει το
γεφύρι της Πλάκας. Όρθιες απόμειναν μόνο οι δυο άκρες του, και στο βυθό του ποταμιού
μεγάλοι πέτρινοι όγκοι του. Σημείο αναφοράς το γεφύρι με ιστορία και πολιτισμό.
Μεγάλης ιστορικής σημασίας τα γεγονότα που σηματοδότησαν την περιοχή. Το γεφύρι ήταν το σύνορο ανάμεσα στη
μάνα Ελλάδα και στην Τουρκοκρατούμενη Ήπειρο. Ένα μικρό πέτρινο οικοδόμημα που
τώρα έχει μετατραπεί σε καφενείο ήταν το Παλιό Τελωνείο, μέχρι το 1912. Κατά τη
Γερμανική Κατοχή, έγιναν προσπάθειες να ανατινάξουν τη γέφυρα και στις 29 του
Φλεβάρη του 44 έγινε η Ιστορική Συνδιάσκεψη και η Συμφωνία της Πλάκας μεταξύ των
τριών αντιστασιακών οργανώσεων (ΕΛΑΣ, ΕΔΕΣ και ΕΚΚΑ), της εξόριστης Ελληνικής
Κυβέρνησης και του Συμμαχικού Στρατηγείου της Μέσης Ανατολής που όρισε τον
Άραχθο σύνορο ανάμεσα στις περιοχές που ελέγχει ο ΕΛΑΣ και ο ΕΔΕΣ.
Κοινή
πεποίθηση όλων ότι το γεφύρι, δεν γκρεμίστηκε από μια καταρρακτώδη βροχή, αλλά
από την αδιαφορία και την έλλειψη συντήρησης ενώ κάτοικοι και διάφοροι σύλλογοι
της περιοχής, περισσότερο από 10 χρόνια έκρουαν τον κώδωνα του κινδύνου.
Καθυστερήσεις, αναβολές στη συντήρηση, παρεμβάσεις που έμειναν στα χαρτιά… Όταν
μαθεύτηκε η είδηση της κατάρρευσης η συγκίνηση ήταν μεγάλη. Απλοί πολίτες,
Ηπειρώτες ή μη, αλλά και ο πρωθυπουργός, με καταγωγή από την περιοχή, έδειξαν
τη αταλάντευτη επιθυμία τους να αναστηλωθεί το γεφύρι και να ξανααγναντεύει
τους αιώνες. «Το γεφύρι να ξαναγίνει. Είναι ένα στοίχημα για τη χώρα και την
πολιτιστική κληρονομιά μας»
23
Ιουλίου 2015 Στη Μεγάλη αίθουσα της Πανηπειρωτικής Συνομοσπονδίας Ελλάδας, 26 καθηγητές και 40 διδάκτορες του
Εθνικού Μετσοβείου Πολυτεχνείου-45 μάστοροι κι 60 μαθητάδες-, ενώνουν τις
δυνάμεις τους και την άρτια επαγγελματική τους κατάρτιση για να ξαναστηθεί
ολόρθο το γεφύρι της Πλάκας. Όλοι οι
εμπλεκόμενοι φορείς, έδωσαν δυναμικό παρών για να ακούσουν όσα ενδιαφέροντα
είχαν να καταθέσουν οι καθηγητές του ΕΜΠ. Πρωταγωνιστικός ο ρόλος του Μανόλη
Κορρέ, του Καθηγητή της Αρχιτεκτονικής που ήταν η Ψυχή της Αναστήλωσης του
Παρθενώνα, που μαζί με το Δημήτρη Καλιαμπάκο έχουν αναλάβει την Αναστήλωση του Γεφυριού. Σκοπός όλων των
εμπλεκομένων σύμφωνα με όσα ειπώθηκαν, είναι η αναστήλωση του αυθεντικού
γεφυριού και όχι η δημιουργία κάποιας άλλης κατασκευής που να του μοιάζει.
Η
ομιλία του Δημάρχου Βορείων Τζουμέρκων Γιάννη Σεντελέ για την πορεία των
εργασιών, δίνει το στίγμα. Ως το τέλος Απριλίου 2016, προβλέπεται να έχει
ολοκληρωθεί η γεωτεχνική μελέτη ώστε το Μάϊο να ξεκινήσουν οι εργασίες
υποστήριξης των βάθρων και να συνεχιστεί η αναστήλωση. Όμως επειδή, δεῖ δὲ χρημάτων, καὶ ἄνευ τούτων οὐδὲν ἔστι γενέσθαι τῶν δεόντων, όπως είχε πει ο
μεγάλος Δημοσθένης στον Ολυνθιακό του, βασική προϋπόθεση είναι οι
χρηματοδοτήσεις. Ναι μεν, υπάρχουν χορηγοί αλλά δυστυχώς, δεν έχουν καθορίσει
το ποσό της οικονομικής βοήθειας. Οι φορείς στα Τζουμέρκα, περιμένουν ώστε το
κράτος, να παίξει ρόλο εγγυητή και να υποστηρίξει την αναστήλωση. Η εταιρεία «Μύλοι Λούλης», έχει εκφράσει την
επιθυμία να χρηματοδοτήσει την αναστήλωση, και η ΤΕΡΝΑ, προσέφερε τα μηχανήματα
για τις προκαταρτικές εργασίες. Ενδιαφέρον έχουν εκφράσει και οι Έλληνες του
εξωτερικού να συνδράμουν με όλα τα μέσα. Το κόστος της αναστήλωσης εκτιμάται
στα 2.000.000-2.500.000 ευρώ, οικονομικό βάρος που δεν είναι εφικτό να σηκώσει
η Περιφέρεια Ηπείρου. Υπάρχουν όμως και
κάποιες άλλες εκτιμήσεις που θεωρούν ότι το κόστος δεν θα είναι τόσο μεγάλο. Όμως,
από το Υπουργείο Πολιτισμού, δεν έχει διευκρινιστεί, ότι το έργο θα προχωρήσει
ανεξαρτήτως των προβλημάτων που ίσως προκύψουν και δυστυχώς, δεν υπάρχει κάποια
δικλείδα ασφαλείας, όσον αφορά τη χρηματοδότηση.
Το 2016 είναι κρίσιμη χρονιά. Η
τοπική κοινωνία, θα περάσει ίσως τις πιο σημαντικές εξετάσεις. Αν η συγκίνηση
και η έμπνευση έχουν ημερομηνία λήξης, και θα γίνονται μνημόσυνα και ευχολόγια,
ή θα σηκώσουν τα μανίκια και θα
εργαστούν όλοι μαζί –και μαζί με αυτούς όλη η Ελλάδα- για να ξαναστηθεί ολόρθο
και περήφανο, το μοναδικό μονότοξο γεφύρι των Βαλκανίων, το γεφύρι της καρδιάς
μας…. Καιρός να ξυπνήσουμε, να αφουγκραστούμε την αγωνία της πολιτιστικής μας
κληρονομιάς, να θυμηθούμε και πιο πολύ απ’ όλα να αναλογιστούμε τι θα
παραδώσουμε στις γενιές που έρχονται και να μην επιβεβαιώσουμε τις «Κασσάνδρες»
που θέλουν το Ιστορικό Μνημείο των Τζουμέρκων να παραμένει βυθισμένο και
ανήμπορο στα θολά γρανάζια του Ελλαδικού κράτους της μιζέριας και της γραφειοκρατίας.
Από Μυρτάλη
